ศาสตร์การแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกเป็นวิถีของการดูแลสุขภาพและการวินิจฉัยโรคที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมและประเพณีของไทยมาอย่างยาวนาน เนื่องจากมีการใช้สมุนไพรทั้งในรูปแบบของอาหาร และยา เพื่อใช้ในการนวด การอบ การประคบ ซึ่งมีความน่าสนใจในเรื่ององค์ความรู้และทฤษฏีต่างๆ นับว่าเป็นภูมิปัญญาไทยที่มีการสืบทอดกันมาอย่างยาวนานแต่ถูกละเลยไปนานพอสมควร อย่างไรก็ดีปัจจุบันมีการฟื้นฟูการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกกันอย่างกว้างขวาง ซึ่งจังหวัดสุราษฎร์ธานี นับเป็นจังหวัดหนึ่งในจำนวนไม่มากนัก ที่มีการดำเนินงานแพทย์แผนไทยอยู่ในระดับเป็นที่น่าพอใจ โดยมีการเชื่อมโยงนโยบายจากระดับกระทรวงสาธารณสุข ผ่านมาสู่การกำหนดนโยบายระดับจังหวัด ลงมาสู่ผู้ปฏิบัติในสถานพยาบาลระดับรองลงไป ซึ่งในจังหวัด นอกจากจะเห็นนโยบายที่ชัดเจนของผู้บริหารแล้ว ยังมีตัวอย่างของการบุกเบิกงานโดยนักการแพทย์แผนไทยประยุกต์ ที่สามารถผสมผสานงานแพทย์แผนไทยให้เข้ากับการรักษาแผนปัจจุบันได้อย่างลงตัวและน่าสนใจ จากเหตุผลดังกล่าวจังหวัดสุราษฏร์ธานีจึงน่าจะเป็นหนึ่งจังหวัดที่สามารถเป็นตัวอย่างในเรื่องของการฟื้นฟูและการจัดระบบการดำเนินงานเรื่องการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกให้ได้รับการยอมรับเพิ่มมากยิ่งขึ้น พร้อมทั้งเป็นการเพิ่มทางเลือกในการรักษาของประชาชนอีกหนึ่งทาง จึงเป็นที่มาของการถอดบทเรียนในครั้งนี้

สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข, สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ และ สำนักงานวิจัยเพื่อการพัฒนาหลักประกันสุขภาพไทย